Về Bắc Giang thăm quan ngôi chùa cổ vùng Kinh Bắc

Một công trình khu vực nội tự của chùa..

(Cinet) – Nằm trên ngọn núi Bổ Đà, chùa Bổ Đà có tên chữ là Tứ Ân Tự nằm ở xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Chùa Bổ Đà được biết đến là một trong những ngôi chùa cổ kính nhất vùng Kinh Bắc.

Chùa còn có nhiều tên gọi khác như chùa Quán Âm núi Bổ Đà, hay Bổ Đà Sơn Quán Âm Tự hay chùa Bổ, Tứ Ân Tự là một trong những ngôi chùa độc đáo nhất miền đất Kinh Bắc, là Trung tâm Phật giáo lớn của dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.

Theo văn tự ghi lại thì chùa có nguồn gốc từ thời nhà Lý khoảng thế kỷ thứ 11, đến thời nhà Lê chùa trở thành trung tâm phật giáo lớn của cả nước. Bên trong chùa Bổ Đà có tượng thờ ba vị Trúc Lâm Tam Tổ.

Kiến trúc của chùa Bổ Đà khá khác biệt so với các ngôi chùa truyền thống ở miền Bắc. Chùa có gần một trăm gian liên hoàn với vật liệu chính là gạch nung, ngói, tiểu sành…Toàn bộ chùa có diện tích khoảng 21.784 m2 và được chia thành ba khu vực rõ rệt gồm: Khu vực nội tự chùa khoảng 13.000 m2; khu vực vườn tháp có diện tích 7.784 m2; khu vườn 31.000 m2.

Ngay từ cổng vào, du khách đã cảm thấy sự độc đáo của kiến trúc chùa Bổ Đà qua bức tường đươc  xây dựng từ đất và gạch nung. Cổng vào chùa lát đá gạch muối với kích thước to nhỏ khác nhau. Các nhà kiến trúc cổ cho rằng kiến trúc chùa được xây dựng ảnh hưởng bởi kiến trúc thời Nguyễn pha trộn, kết hợp với vật liệu dân gian mang lại cho chùa vẻ gần gũi, đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Khu vực nội tự chùa được xây dựng vào thời Hậu Lê, nội tự chùa được xây theo lối kiến trúc phổ biến “nội công ngoại quốc” bố trí tám cửa ra vào tượng trưng cho bát quái và đường đi thiết kế theo kiểu chữ Lục. Với thiết kế này, khi trời mưa có thể đi từ gian này sang gian khác không bị mưa ướt. Toàn bộ khu nội tự có 92 gian nằm trong 16 công trình kiến trúc đơn lẻ, lớn nhỏ khác nhau bao gồm: Nhà tạo soạn, Nhà tổ; Nhà tiền tế; Nhà in Kinh; Nhà trai; Nhà thước thợ; Nhà pháp; Nhà khách; Tam bảo…Trong đó, Tòa Tam bảo có kiến trúc chữ Đinh, phần hậu cung dài 1.2 mét x 7,7 mét gồm 5 gian. Tòa tiền đường dài 21 mét x 11 mét có 7 gian tường gạch.

Cổng và lối vào đượm màu thời gian tại chùa Bổ Đà..

Chùa Bổ Đà nổi tiếng nhất với khu vườn tháp, khu vực vườn tháp tại chùa được đánh là là vườn đẹp và lớn nhất ở Việt Nam. Khu vườn tháp này được xây tường đất kè đá xung quanh. Trong vườn có gần 100 ngôi tháp, tất cả đều được xây dựng rất hoành tráng, xếp hàng hàng lớp lớp với những quy định, bố cục chặt chẽ. Các ngôi tháp này là nơi tàng lưu xá lị, tro cốt nhục thân của các vị tăng ni. 

Khu vực vườn của chùa trồng rất nhiều các loại cây ăn quả truyền thống và các  loại hoa màu theo thời vụ. Xung quanh vườn cũng đào hào rộng vừa để thoát nước vừa để ngăn cách bảo vệ.

Bên cạnh kiến trúc độc đáo và lịch sử lâu năm, chùa Bổ Đà còn là nơi lưu giữ hệ thống tượng Phật gỗ có từ thời Lê tương đối đầy đủ. Tượng phật tại chùa không chỉ có giá trị về lịch sử của đạo Phật mà còn chứa đựng về lịch sử của thiền phái Trúc Lâm.

Bộ kinh Phật hiện đang lưu giữ tại chùa là một trong những bộ kinh khắc gỗ cổ nhất Việt Nam. Bộ kinh được khắc trên gỗ thị vào khoảng năm 1741. Có khoảng gần 2000 tấm mộc bản đã được ghép thành để tạo nên bộ kinh độc đáo này. Trải qua gần 300 năm nhưng đến nay bộ kinh vẫn còn trong tình trạng khá nguyên vẹn và được bảo quản trong điều kiện tốt. Mỗi tấm gỗ dùng để khắc kinh dài trung bình 50cm, rộng 25cm và dày khoảng 2,5cm. Nếu muốn xem đồng loạt toàn bộ kho kinh cổ ở đây thì phải có khoảng đất rộng 250m² để rải các tấm ván kinh ra.

Đến thăm quan chùa, du khách không chỉ được vãn cảnh, dâng hương cầu bình an mà còn có thể hòa vào thiên nhiên và tìm hiểu về giá trị lịch sử, kiến trúc tôn giáo, mỹ thuật thông qua những câu đối, tượng phật, cùng với nhiều hiện vật khác được lưu giữ tại chùa.

Cùng với chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Bổ Đà cũng là một trong những ngôi chùa cổ nhất và có kiến trúc ấn tượng của vùng Kinh Bắc. Hàng năm, ngôi chùa cổ kính này vẫn đón hàng nghin lượt khách thập phương từ khắp nơi tìm về, đặc biệt vào 3 ngày 16,17,18 tháng 2 âm lịch - thời gian Lễ hội Bổ Đà được tổ chức.

Lễ hội chùa Bổ Đà đã và đang được biết đến rộng rãi hơn và trở thành điểm đến du xuân hấp dẫn dịp đầu năm cho khách du lịch khắp mọi miền đất nước.

Một vài công trình và hiện vật đang được lưu giữ tại chùa.

(Ảnh nguồn internet)

NLH